Oficjalna strona internetowa Mateusza Wizy

ORGANY

Organy piszczałkowe – klawiszowy, aerofoniczny oraz idiofoniczny instrument muzyczny; umieszczany najczęściej w kościołach, salach koncertowych, synagogach reformowanych czy aulach. Organy piszczałkowe są największym instrumentem, nieporównywalnym z żadnym innym, jaki został wymyślony – pod względem rozmiarów przestrzennych, liczby źródeł fal dźwiękowych, sumarycznej mocy emitowanej do otoczenia, dynamiki i bardzo często różnorodności barw i możliwości kolorystycznych, a także pod względem złożoności konstrukcyjnej. W wielu aspektach (głośność, brzmienie, barwa) przewyższają orkiestrę symfoniczną, chociaż na organach gra tylko jeden człowiek. Rozpiętość skali dźwięków dużych organów wynosi ok. 10 oktaw, co jest porównywalne z zakresem dźwięków odbieranych przez ludzki słuch (od 16 Hz do ok. 16 kHz), jednakże są instrumenty na świecie posiadające jeszcze większą skalę.

Pierwowzorem organów był starożytny grecki instrument - fletnia Pana czyli syrinx polykalamos (syrinks wielotrzcinowy). Ten pasterski instrument składał się z zasady z siedmiu piszczałek bez otworów palcowych, a więc wydających tylko po jednym dźwięku. Jeszcze przed naszą erą pojawiły się próby połączenia fletni Pana z miechem.
W drugiej połowie III wieku p.n.e. powstały organy wodne (gr. hydraulis, ale nazwa ta bywała odnoszona nie tylko do wodnych organów). Skonstruowanie tego instrumentu przypisuje się aleksandryjskiemu mechanikowi Ktesibiosowi. Wygląd organów aleksandryjskich znamy z opisów i glinianego modelu pochodzącego z Kartaginy. Wiadomo, że źródłem powietrza była wodna sprężarka. Pneumatyczna mechanika mieściła się w skrzyni, na której umieszczono rzędy piszczałek (miał więc ten instrument kilka rejestrów). Do gry potrzebne były dwie osoby obsługujące pompy hydrauliczne i, oczywiście, organista włączający poszczególne piszczałki przez wpychanie i wyciąganie zasuwek.
Pierwszym, bezpośrednim dowodem istnienia organów pneumatycznych jest bizantyjski obelisk z końca IV wieku n.e. przedstawiający małe organy z miechami deptanymi przez kalikantów.

Organy są moją ogromną pasją i mam nadzieję, że znajdę wiele osób podzielających me zainteresowanie. Sam planuję stworzyć stronę o organach. Na razie zapraszam do samodzielnego zgłębiania tajników tego instrumetu i poznawania organowej muzyki.